Nhiệm vụ “Nâng cao hiệu quả thực chất công tác giám sát, phản biện xã hội, tham mưu đề xuất chính sách, góp phần giải quyết các vấn đề thiết thân của phụ nữ” là một trong những khâu đột phá được Trung ương Hội LHPN Việt Nam xác định nhằm nâng cao vai trò, vị thế của Hội LHPN các cấp; đồng thời thực hiện tốt hơn chức năng đại diện, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp và chính đáng cho các tầng lớp phụ nữ. Trong những năm qua Hội LHPN huyện Anh Sơn đã xây dựng, ban hành nhiều kế hoạch, văn bản hướng dẫn, tổ chức các cuộc họp, tập huấn chuyên đề, kỹ năng giám sát, định hướng nội dung thực hiện nhiệm vụ.

Một buổi giám sát tại xã Long Sơn, huyện Anh Sơn. Ảnh Thanh Nga

Hàng năm, trước khi triển khai thực hiện hoạt động giám sát, Hội LHPN huyện đăng ký nội dung giám sát chuyên đề và xin ý kiến của Thường trực Huyện ủy; phân công các đồng chí trong thường trực luân phiên chủ trì nhằm phát hiện vấn đề, chọn nội dung giám sát thông qua việc nắm bắt dư luận xã hội, hoặc nghiên cứu chính sách, pháp luật liên quan. Trên cơ sở đó, xây dựng kế hoạch cụ thể để chỉ đạo đến các xã/thị trong toàn huyện tổ chức giám sát việc thực hiện chủ trương, chính sách liên quan đến tổ chức Hội, hội viên, phụ nữ và bình đẳng giới như: việc thực hiện chính sách trợ giúp xã hội đối với đối tượng bảo trợ xã hội là trẻ em dưới 16 tuổi theo Nghị định 136/2013/NĐ-CP; việc thực hiện khoản 3, điều 54 Luật bảo hiểm xã hội về điểu kiện hưởng lương hưu của lao động nữ là người hoạt động chuyên trách hoặc không chuyên trách; việc triển khai thực hiện pháp luật về phòng, chống bạo lực gia đình; việc thực hiện một số chế độ chính sách đối với nữ cán bộ, công chức và người hoạt động không chuyên trách cấp xã trên địa bàn huyện theo Nghị định 92/2009/NĐ-CP; việc triển khai thực hiện Nghị định 39/2015/NĐ-CP của Chính phủ “Quy định chính sách hỗ trợ cho phụ nữ thuộc hộ nghèo là người dân tộc thiểu số khi sinh con đúng chính sách dân số”… Trong nửa nhiệm kỳ qua, Hội LHPN huyện Anh Sơn đã trực tiếp giám sát tại 14 đơn vị, 636 đối tượng; 21/21 Hội LHPN xã/thị đã chủ trì 63 cuộc giám sát với 19 nội dung. Qua đó, các cấp Hội đã phát hiện được những tồn tại, thiếu sót trong triển khai thực hiện các chính sách, pháp luật liên quan đến quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của phụ nữ, trẻ em và đã có kiến nghị, đề xuất 5 nội dung với Chính phủ; 4 kiến nghị, đề xuất với UBND huyện, 12 nội dung thuộc trách nhiệm của các cơ quan thực hiện như UBND xã, phòng Lao động – TB&XH, phòng Văn hóa – TT, phòng Tài chính – KH, Trung tâm DS-KHHGĐ, Bảo hiểm xã hội.

Tuỳ vào tính chất của từng cuộc giám sát, Hội chủ động thành lập đoàn giám sát, mời cán bộ các phòng, ban liên quan tham gia để hỗ trợ về chuyên môn, nghiệp vụ. Sau giám sát, Hội LHPN huyện luôn chú trọng việc theo dõi, đôn đốc các cơ quan, ban ngành thực hiện, giải quyết các kiến nghị sau giám sát bằng nhiều phương pháp như: có ý kiến trong các cuộc họp, phiên làm việc; hướng dẫn cho người có quyền lợi liên quan trực tiếp đề nghị giải quyết các chế độ; đôn đốc báo cáo cung cấp thông tin kết quả giải quyết....

Trong năm 2016, 2017, Hội đã kiến nghị cơ quan Bảo hiểm xã hội huyện rà soát các lao động nam tham gia BHXH có vợ sinh con (trong trường hợp vợ không tham gia BHXH) để hướng dẫn làm hồ sơ thủ tục đề nghị giải quyết chế độ trợ cấp 1 lần theo Điều 38 Luật BHXH. Tính đến 5/2019, đã giải quyết chế độ trợ cấp 1 lần cho 87 trường hợp là lao động nam tham gia BHXH có vợ sinh con (trong trường hợp vợ không tham gia BHXH) với tổng số tiền trợ cấp là gần 230 triệu đồng. Đề xuất trong thực hiện Quyết định 157/2007/QĐ-TTg ngày 27/9/2007 của Thủ tướng Chính phủ về tín dụng đối với học sinh, sinh viên. Hội LHPN huyện đã kiến nghị ngành Tư pháp vận dụng Nghị định 23/2015/NĐ-CP ngày 16/02/2015 của Chính phủ về cấp bản sao từ sổ gốc, chứng thực bản sao từ bản chính, chứng thực chữ ký và chứng thực hợp đồng, giao dịch để thực hiện thu phí “chứng thực chữ ký” đối với mẫu “giấy ủy quyền” trong hồ sơ vay vốn Ngân hàng chính sách xã hội, vì qua giám sát có xã thì thu phí 10.000đ/giấy ủy quyền, xã thì không thu; có xã thu đối với tất cả đối tượng vay vốn kể cả hộ nghèo là chưa đúng quy định. Theo đó, ngày 28/12/2017 Cục Hộ tịch, Quốc Tịch, Chứng thực thuộc Bộ Tư pháp đã ban hành Công văn số 1275/HTQTCT-CT “V/v hướng dẫn nghiệp vụ liên quan đến chứng thực giấy ủy quyền của thành viên hộ gia đình vay vốn tại NHCSXH.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, nhận thức của một số cán bộ cơ sở về nguyên tắc, nội dung, phương pháp tổ chức thực hiện giám sát chưa đầy đủ; năng lực, khả năng tham gia phản biện, góp ý xây dựng Đảng, chính quyền còn hạn chế, chưa đáp ứng yêu cầu. Một số đơn vị cơ sở chậm xây dựng kế hoạch thực hiện, kế hoạch chưa cụ thể; thiếu chủ động trong việc xây dựng kế hoạch hàng năm cũng như phối hợp với MTTQ và các đoàn thể tổ chức thực hiện; lúng túng trong việc xác định nội dung, đối tượng giám sát.

Để tiếp tục thực hiện hiệu quả các quy định về giám sát, phản biện xã hội, thời gian tới, Hội LHPN huyện sẽ chỉ đạo các cấp hội thường xuyên tổ chức nhiều hoạt động tuyên truyền, phổ biến, quán triệt nội dung quy chế, quy định, tạo sự chuyển biến mạnh mẽ về nhận thức, trách nhiệm của mỗi cán bộ, hội viên phụ nữ. Rà soát, bổ sung, hoàn thiện các văn bản hướng dẫn tổ chức thực hiện đảm bảo đúng nguyên tắc; tổ chức tập huấn, bồi dưỡng nâng cao năng lực giám sát, phản biện cho cán bộ hội. Hàng năm chủ động tham mưu cho cấp ủy, phối hợp với chính quyền, MTTQ và các đoàn thể xây dựng chương trình, kế hoạch giám sát, phản biện xã hội phù hợp với chức năng, nhiệm vụ của hội. Chủ động phối hợp với MTTQ, các đoàn thể, các phòng, ban, ngành liên quan thực hiện giám sát, phản biện, góp ý xây dựng Đảng, chính quyền theo kế hoạch. Đồng thời phối hợp với MTTQ và các đoàn thể theo dõi, giám sát việc tiếp thu và khắc phục, sửa chữa những hạn chế, khuyết điểm của các tổ chức, cá nhân sau giám sát, phản biện và góp ý.